ΤΟ ΕΥΡΩΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ ΤΙΣ ΠΑΤΕΝΤΕΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ

Το ζήτημα της κατοχύρωσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας λογισμικού σε κοινοτικό πλαίσιο είχε ήδη απασχολήσει τη στήλη (τ. 4/2004) ενώ εκκρεμούσε η απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την έγκριση ή μη της σχετικής πρότασης Οδηγίας. Τελικά, κατά τη διαδικασία της «δεύτερης ανάγνωσης» στις 6 Ιουλίου 2005, στο Στρασβούργο, το Κοινοβούλιο απέρριψε την εν λόγω πρόταση της Επιτροπής με συντριπτική πλειοψηφία 648 ευρωβουλευτών. Η εξέλιξη αυτή μπορεί να θεωρηθεί δικαιολογημένη και αναμενόμενη, αφού προηγήθηκε η άρνηση της Επιτροπής να λάβει υπόψη τις παρατηρήσεις του Κοινοβουλίου, οι οποίες αποκρυσταλλώνονται σε ένα κείμενο 21 τροποποιήσεων.

Μετά την ψηφοφορία, πολλά μέλη του Ευρωκοινοβουλίου εξέφρασαν την ικανοποίηση τους, ενώ δεν παρέλειψαν να επισημάνουν την υποχρέωση για κάλυψη του νομοθετικού κενού σχετικά με τις πατέντες λογισμικού, προς την κατεύθυνση όμως που χαράσσει η σχεδόν ομόφωνη γνώμη των ευρωβουλευτών. Από την άλλη πλευρά η αντίδραση εκ μέρους της Επιτροπής ήταν συγκαταβατική, τονίζοντας όμως πως το αποτέλεσμα παραμένει προβληματικό, αφού ανακόπηκε η πορεία εναρμόνισης των ευρωπαϊκών νομοθεσιών που ρυθμίζουν ζητήματα κατοχύρωσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Το μέτωπο ενάντια στις πατέντες λογισμικού, που περιλαμβάνει ενώσεις χρηστών, προγραμματιστές λογισμικού ανοιχτού κώδικα και οργανώσεις υπέρ της διαδικτυακής ελευθερίας αντέδρασε με εκδηλώσεις ενθουσιασμού για την απόφαση των ευρωβουλευτών, ερμηνεύοντάς την ως μια καίρια νίκη στον αγώνα για την προστασία της ευρωπαϊκής καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας που απειλείται από τις πρακτικές των μεγάλων εταιριών ψηφιακών εφαρμογών.

Μετά τη δήλωση εκ μέρους της Επιτροπής, ότι, σεβόμενη την απόρριψη της προτεινόμενης Οδηγίας, δε θα επανέλθει η ίδια εκ νέου στο θέμα, αναμένεται πλέον με πρωτοβουλία του Ευρωκοινοβουλίου η πρόσκληση για επανεκκίνηση της διαδικασίας με κατάθεση νέου νομοθετικού κειμένου από την Επιτροπή.

ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS:

Ιστορικό νομοθετικής πορείας της πρότασης Οδηγίας:

http://europa.eu.int/prelex/detail_dossier_real.cfm?CL=en&DosId=172020

Δήλωση εκ μέρους της Επιτροπής:

http://europa.eu.int/rapid/pressReleasesAction.do?reference=SPEECH/
05/151&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en

Συζήτηση στο Ευρωκοινοβούλιο:

http://www2.europarl.eu.int/omk/sipade2?L=EN&PUBREF=-//EP//TEXT+CRE+ 20050706+ITEM -007+DOC+XML+V0//EN&LEVEL=3&NAV=X

Αντιδράσεις ακτιβιστών:

http://wiki.ffii.org/PrReject050706En

http://epatents.hellug.gr/

Η MICROSOFT ΣΥΜΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ

Όπως παρουσιάστηκε και σε προηγούμενα τεύχη, η αμερικανική εταιρία Microsoft αντιμετωπίζει από το Μάρτιο του 2004 βαρύτατες κυρώσεις, που της επέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λόγω κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης της στην αγορά λογισμικού. Μετά την καταβολή ενός προστίμου ύψους 497 εκ. ευρώ, ακολούθησε, στις αρχές του 2005, η διάθεση στην αγορά μιας έκδοσης του λειτουργικού συστήματος Windows χωρίς το ενσωματωμένο λογισμικό αναπαραγωγής πολυμέσων Media Player. Η Επιτροπή επέβαλε, μάλιστα, την ουδέτερη ονομασία “Windows N” για την αποψιλωμένη αυτή έκδοση διαφωνώντας με τον αρνητικό συνοδευτικό χαρακτηρισμό “Reduced Media”, τον οποίο πρότεινε αρχικά η Microsoft, προκειμένου να επισημάνει την ένδεια της επίμαχης έκδοσης. Εντούτοις, η Επιτροπή δεν κατάφερε να επιβάλει κάποια διαφορά στην τιμή πώλησης των δύο λειτουργικών συστημάτων, καθιστώντας ουσιαστικά την παρούσα εξέλιξη άνευ πρακτικής σημασίας τόσο για τις ανταγωνίστριες εταιρίες, όσο και για τον ευρωπαίο καταναλωτή. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η «αυτοκράτειρα του software» διπλασίασε τα καθαρά κέρδη της (από 1,32 δισ. σε 2, 56 δισ. δολάρια) το πρώτο τρίμηνο του 2005 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο της προηγούμενης χρονιάς.

Ίσως αυτή η αλώβητη κερδοφόρα πορεία της εταιρίας αποτέλεσε ικανή αφορμή για την δέσμευση που ανέλαβε το Φεβρουάριο του 2005 ο ιδρυτής και επικεφαλής της Microsoft, Bill Gates, να εξασφαλίσει μεγαλύτερη συμβατότητα του λογισμικού της εταιρίας του με προγράμματα και συστήματα τρίτων κατασκευαστών. Η στάση αυτή φαινόταν να συνάδει και με την τελευταία υποχρέωση που κλήθηκε να εκπληρώσει η Microsoft έναντι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δηλαδή την αποκάλυψη πληροφοριών σχετικά με τον πηγαίο κώδικα των Windows, προκειμένου οι υπόλοιποι κατασκευαστές να έχουν τη δυνατότητα ανάπτυξης λογισμικού αυξημένης συμβατότητας με το εν λόγω λειτουργικό σύστημα. Παρ’ όλα αυτά, η καθυστέρηση της Microsoft να κάνει πράξη τις δεσμεύσεις της προκάλεσε την αντίδραση της Επιτροπής, η οποία έθεσε ως τελική προθεσμία συμμόρφωσης της εταιρίας την 1^η Ιουνίου 2005. Σε αντίθετη περίπτωση το επαπειλούμενο πρόστιμο θα ισοδυναμούσε με το 5% του ημερήσιου παγκόσμιου τζίρου της εταιρίας για κάθε ημέρα έως την ικανοποιητική εκπλήρωση της υποχρέωσης. Ύστερα από αλλεπάλληλες διαβουλεύσεις με τους εκπροσώπους της Επιτροπής, η Microsoft κατάφερε τελικά, λίγα μόλις λεπτά πριν το πέρας της προθεσμίας να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της Επιτροπής, διαθέτοντας στους ανταγωνιστές της πληροφορίες σχετικά με τα πρωτόκολλα λειτουργίας και επικοινωνίας των Windows. Συγχρόνως, όμως, πέτυχε έναν περιορισμό των υποχρεώσεών της, οδηγώντας την ευρωπαϊκή πλευρά σε μια υποχώρηση, καθώς απέκλεισε την πρόσβαση σε στοιχεία για τις διεπαφές των Windows (Interoperability Information) στους δημιουργούς ελεύθερου λογισμικού (Open Source Software). Η ρύθμιση αυτή δεν αναμένεται να ανατραπεί, τουλάχιστον, μέχρι την εκδίκαση της έφεσης που έχει υποβάλει η Microsoft κατά της εις βάρος της απόφασης ενώπιον του Πρωτοδικείου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Η Ευρωπαία Επίτροπος για θέματα ανταγωνισμού, κα. Neelie Kroes, εξέφρασε την ικανοποίησή της για την «αποδοχή εκ μέρους της Microsoft κάποιων αρχών που οφείλουν να διέπουν την εφαρμογή της απόφασης της Επιτροπής». Οι ενώσεις δημιουργών ελεύθερου λογισμικού, από τη μεριά τους, έκριναν ως ανούσιες τις κινήσεις συμμόρφωσης της αμερικανικής εταιρίας, αναφέροντας πως «ούτως ή άλλως δεν ενυπάρχουν δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στα τμήματα του πηγαίου κώδικα που προσφέρει η Microsoft» (Mark Webbink, δικηγόρος της εταιρίας ελεύθερου λογισμικού, Red Hat). Στο στρατόπεδο των ανταγωνιστικών εταιριών δε, αν και είναι οι πλέον ευνοημένες από τις εξελίξεις, επικράτησε η άποψη πως «δεν μπορεί να επιβραβεύεται η εγκατάλειψη παράλογων θέσεων» -εννοώντας, ίσως, παράνομων τακτικών- «που δεν θα έπρεπε να έχουν υιοθετηθεί εξαρχής» (Thomas Vinje, εκπρόσωπος του βιομηχανικού συνασπισμού κατά της Microsoft, E.C.I.S.-European Committee for Interoperable Systems). Τέλος, η Microsoft φαίνεται να τηρεί στάση ψύχραιμης αναμονής, μετρώντας πολύ χρόνο πλέον έως την εκδίκαση της έφεσης που μπορεί, ωστόσο, να την οδηγήσει σε μια ανοιχτή κοινοποίηση μεγάλου τμήματος του πηγαίου κώδικα των Windows που μέχρι σήμερα προστατεύεται με διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Σε κάθε περίπτωση, η τελική έκβαση, αν και απομακρυσμένη χρονικά, θα είναι αποφασιστική για το μέλλον της παραγωγής λογισμικού σε παγκόσμια κλίμακα.

ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS:

http://news.bbc.co.uk/go/pr/fr/-/2/hi/business/4613365

http://www.guardian.co.uk/microsoft/Story/0,2763,1500910,00.html

http://www.nytimes.com/2005/06/07/technology/07soft.html

http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/4572799.stm

http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/4613365.stm

http://www.telegraph.co.uk/money/main.jhtml?xml=/money/
2005/06/07/cnmsoft07.xml&menuId=242&sSheet=/money/2005/06/07/ixcity.html