KΟΙΝΗ ΔΡΑΣΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΚΥΒΕΡΝΟΕΓΚΛΗΜΑ

Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η διαρκώς διογκούμενη διαδικτυακή εγκληματικότητα, κοστίζει πλέον ετησίως 750 δισεκατομμύρια ευρώ, αντιστοιχώντας στο 1% του ακαθάριστου παγκόσμιου προϊόντος. Οι αριθμοί από μόνοι τους δικαιολογούν την έντονη ανησυχία που επικρατεί διεθνώς προτάσσοντας μία συνεργασία σε παγκόσμιο επίπεδο για την αντιμετώπιση των σύγχρονων μορφών του εγκλήματος. Ήδη από το 2001, με πρωτοβουλία του Συμβουλίου της Ευρώπης, υπογράφηκε στη Βουδαπέστη η Συνθήκη για το Κυβερνοέγκλημα. Έκτοτε, όμως, πολλές χώρες που τη συνυπέγραψαν, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, έχουν αμελήσει την κύρωσή της που θα την θέσει σε πλήρη ισχύ εντός της εθνικής επικράτειάς τους.

Στο πρόσφατο (τέλη Μαρτίου 2010) ετήσιο Συνέδριο υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο Στρασβούργο, απευθύνθηκε για άλλη μία φορά έκκληση προς όλες τις χώρες να προχωρήσουν στην εφαρμογή της Συνθήκης δημιουργώντας ένα όσο το δυνατόν ευρύτερο δίκτυο ενιαίας νομοθετικής αντιμετώπισης της ιντερνετικής εγκληματικότητας. Επίσης, τονίστηκε η σημασία της συνεργασίας μεταξύ διωκτικών αρχών και τηλεπικοινωνιακών παρόχων ενώ κρίθηκε απαραίτητη η αυστηροποίηση της διαδικασίας καταχώρησης ονομάτων χώρου (domain names) από τον αρμόδιο οργανισμό ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers). Τέλος, εκφράστηκε η ελπίδα στήριξης της Συνθήκης από τον ΟΗΕ, στο πλαίσιο του 12ου Συνεδρίου του για την αντιμετώπιση του εγκλήματος που θα ακολουθούσε ένα μήνα αργότερα στο Σαλβαδόρ της Βραζιλίας. Βασική προσδοκία αποτέλεσε η υιοθέτηση της Συνθήκης για το Κυβερνοέγκλημα ως οικουμενικό εργαλείο σε μια προσπάθεια ενοποιημένης δράσης για την καταπολέμηση των εγκλημάτων στο διαδίκτυο.

Στο Συνέδριο του ΟΗΕ που έλαβε χώρα από τις 12 έως τις 19 Απριλίου καλύφθηκαν πολλές θεματικές σχετικά με τις εξελίξεις στην διεθνή αντεγκληματική πολιτική και φυσικά συζητήθηκε διεξοδικά η ανεπάρκεια των εθνικών νομοθεσιών και η έλλειψη ενιαίας ρύθμισης για τις νέες παραβατικές συμπεριφορές που βρίσκουν φιλόξενο έδαφος στον παγκόσμιο κυβερνοχώρο. Ως ενδεικτικότερα παραδείγματα τέτοιων συμπεριφορών διακρίθηκαν οι απάτες μέσω υπολογιστικών συστημάτων και οι υποκλοπές ιδιωτικών επικοινωνιών και δεδομένων. Οι ευρωπαϊκές χώρες, πρωτοστατούσης της Ισπανίας, η οποία εκπροσωπούσε και την Ε.Ε., υποστήριξαν μια διεθνή σύμπραξη που θα βασίζεται στο υπάρχον κείμενο της Συνθήκης της Βουδαπέστης. Την ίδια άποψη ασπάστηκε και η Κολομβία ενώ η Βραζιλία υπερασπίστηκε την αναγκαιότητα μιας νέας συμφωνίας με πρωτοβουλία του ΟΗΕ και την συμβολή ειδικών επιτροπών των Ηνωμένων Εθνών που μελετούν ήδη στρατηγικές επιλογές στην κατεύθυνση αυτή. Τελικά, για άλλη μια φορά, στάθηκε αδύνατη η υιοθέτηση κάποιας κοινής θέσης πέραν της παραδοχής ότι απαιτείται καινοτόμα δράση για την καταπολέμηση σύγχρονων εγκλημάτων, όπως τα διαδικτυακά.

Ίσως όχι τυχαία, στον απόηχο της αδυναμίας σύμπραξης στους κόλπους του ΟΗΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την πρόθεση δημιουργίας ενός νέου Σώματος, που θα ομοεδρεύει με την Europol και θα στοχεύει αποκλειστικά στην πάταξη της κυβερνοεγκληματικότητας. Φυσικά, δεδομένης της ύπαρξης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια των Δικτύων και των Πληροφοριών (ENISA) στο Ηράκλειο, προκύπτει ένα αυτονόητο ερώτημα σχετικά με το ρόλο του νέου Σώματος. Αν και η επικάλυψη αρμοδιοτήτων φαίνεται αναπόφευκτη, κατά την πιθανότερη εκδοχή το νέο Σώμα θα αναλαμβάνει πιο δραστικές πρωτοβουλίες, ξεπερνώντας τις μελέτες και τις συστάσεις του ENISA. Η σαφής πρόθεση, που εκφράστηκε από το αρμόδιο Συμβούλιο Υπουργών ήταν η ανάληψη ταχείας διαχείρισης των ψηφιακών δεδομένων σε άμεση συνεργασία με τις εθνικές αρχές για τον εντοπισμό των εγκληματιών που λυμαίνονται τον κυβερνοχώρο. Προς το σκοπό αυτό μάλιστα διερευνώνται οι δυνατότητες ελέγχου των διαδικτυακών διευθύνσεων, σε επίπεδο ονομάτων χώρου αλλά και αριθμών-IP, με σκοπό την άμεση φραγή τους σε περίπτωση διαπιστωμένων εγκληματικών συμπεριφορών. Το εγχείρημα αυτό δεν είναι πρωτοφανές αφού στο Ηνωμένο Βασίλειο λειτουργεί ήδη ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Nominet, που μέχρι σήμερα έχει φιλτράρει και περιορίσει την πρόσβαση σε περισσότερες από 1200 ύποπτες ιστοσελίδες. Ωστόσο, η πρωτοβουλία αυτή έχει να αντιμετωπίσει ακόμη σημαντικά εμπόδια. Ήδη η Γερμανία, η οποία τον περασμένο χρόνο ταλαιπωρήθηκε με μια αντίστοιχη προσπάθεια σε εθνικό επίπεδο, δηλώνει πλέον απερίφραστα πως το φιλτράρισμα είναι ημίμετρο. Η Υπουργός Δικαιοσύνης της Γερμανίας τάσσεται αποκλειστικά υπέρ της πλήρους κατάργησης και αφαίρεσης από το διαδίκτυο των ύποπτων ιστοσελίδων, όπως αυτές που διακινούν υλικό παιδικής πορνογραφίας.

Με αφορμή την παραπάνω άποψη της Γερμανίδας Υπουργού, θα λέγαμε ότι διαφαίνεται και πάλι η αναγκαιότητα για διεθνή νομοθετική σύμπραξη στον επίμαχο τομέα. Δίχως συνεργασία σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ουτοπικό έως και παράλογο να υποστηρίζεται η κατάργηση ενός ιστοχώρου εφόσον θα βρίσκεται εκτός δικαιοδοσίας ενός κράτους ή μιας ομάδας κρατών. Το στοίχημα που καλείται να κερδίσει η διεθνής κοινότητα είναι η συσπείρωση όλο και περισσότερων χωρών γύρω από ένα δεσμευτικό νομοθετικό κείμενο για τις βασικές αρχές λειτουργίας του διαδικτύου. Φυσικά, δεν μπορεί να θεωρηθεί ενθαρρυντικό σημάδι προς αυτή την κατεύθυνση, η εφαρμογή της Συνθήκης της Βουδαπέστης από μόλις 30 χώρες μετά από σχεδόν μία δεκαετία ύπαρξης. Σε κάθε περίπτωση, όμως, αποτελεί μια σημαντική βάση για να θεμελιωθεί μια ενιαία αντικυβερνοεγκληματική πολιτική, που θα σέβεται και θα προστατεύει τον δικτυωμένο πολίτη.


ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS:

12ο Συνέδριο ΟΗΕ για την αντιμετώπιση του εγκλήματος:
http://www.unodc.org/unodc/en/crime-congress/12th-crime-congress.html

Συνέδριο του Συμβουλίου της Ευρώπης «Octopus-Συνεργασία ενάντια στο Κυβερνοέγκλημα»:
http://www.coe.int/t/dghl/cooperation/economiccrime/cybercrime/cy-activity-Interface-2010/Interface2010_en.asp

Η Συνθήκη της Βουδαπέστης για το Κυβερνοέγκλημα:
http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/185.htm

Δράσεις της Ε.Ε. ενάντια στο Κυβερνοέγκλημα:
http://ec.europa.eu/justice_home/fsj/crime/cybercrime/fsj_crime_cybercrime_en.htm


Ηλεκτρονικός τύπος:
http://www.theregister.co.uk/2010/04/19/un_cybercrime_conventions/

http://www.computerworlduk.com/management/government-law/legislation/news/index.cfm?newsid=19539

http://www.euractiv.com/en/infosociety/eu-establish-cybercrime-agency-news-486715

http://euobserver.com/9/29946

http://www.theregister.co.uk/2010/04/27/eu_cybercrime/


Βλ. επίσης:
http://www.coe.int/t/DGHL/cooperation/economiccrime/cybercrime/default_en.asp

http://www.eubusiness.com/news-eu/action-plan-cybercrime/

http://www.networkworld.com/news/2010/042910-europe-considers-new-cybercrime.html?source=nww_rss

http://www.europeanvoice.com/article/2010/02/eu-to-tackle-cyber-crime/67273.aspx