Το Διαδίκτυο, δομημένο χωρίς ιεραρχία και κεντρικό σύστημα ελέγχου αποτελεί, σήμερα, -όπως συχνά έχει υποστηριχτεί, εμμέσως ή σαφώς, μέσα από τη στήλη- το τελευταίο ίσως καταφύγιο απόλυτης ελευθερίας, μοναδικό εκπρόσωπο της παγκοσμιοποίησης με αποδεσμευτική και πολυσυλλεκτική διάθεση χωρίς μηχανισμούς χειραγώγησης και ομογενοποίησης. Ωστόσο φαίνεται πως τα χαρακτηριστικά αυτά τίθενται υπό αμφισβήτηση, καθώς ο κορμός του Διαδικτύου μπορεί να στηρίζεται σε μια άναρχη αρχιτεκτονική, αλλά ο μέσος χρήστης συνεχίζει να εξαρτά την πρόσβασή του στο Δίκτυο από ιδιωτικούς φορείς που του παρέχουν το διαδικτυακό αγαθό με βασικό, αν όχι μοναδικό, γνώμονα το κέρδος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο μπορεί να γίνει καλύτερα αντιληπτή η ετεροκατευθυνόμενη στάση των μεγάλων εταιριών διαδικτυακών υπηρεσιών, που με κάθε κερδοσκοπική κίνηση μπορούν να αλλάξουν την ισορροπία του κυβερνοκόσμου.
Μια τέτοια περίπτωση απασχολεί τους τελευταίους μήνες την διαδικτυακή κοινότητα αλλά και την κοινή γνώμη σε παγκόσμια κλίμακα, καθώς οι μεγαλύτερες εταιρίες του Διαδικτύου όπως η Microsoft, η Yahoo! και η Google φαίνεται να υποτάσσονται στα οικονομικά συμφέροντα που τους επιφυλάσσει η τεράστια ψηφιακή αγορά της οικονομικά και τεχνολογικά αναπτυσσόμενης Κίνας. Ως αντάλλαγμα παρέχουν απλά το πνεύμα συνεργασίας και λογοκρισίας που απαιτεί η κυβερνητική γραμμή του Πεκίνου. Η Κίνα, η μεγαλύτερη ασιατική χώρα σε έκταση και πληθυσμό, αν και γοργά αναπτυσσόμενη, παραμένει πολιτικά και κοινωνικά συντηρητική απαγορεύοντας κάθε αναφορά σε λέξεις ή θεματικές όπως για παράδειγμα η «δημοκρατία». Μετρώντας πάνω από 110 εκατομμύρια χρήστες του Διαδικτύου, ο κίνδυνος νόθευσης της κουλτούρας υποταγής στην κυβερνητική πολιτική επιβολής και ελέγχου είναι προφανής. Κατά συνέπεια, η «ενδεδειγμένη» λύση είναι το φιλτράρισμα στη ροή των πληροφοριών, το οποίο αναλαμβάνουν με διάφορους τρόπους οι «αρμόδιες» εταιρίες, εξασφαλίζοντας την παρουσία τους στην προσοδοφόρα κινέζικη αγορά.
Έτσι λοιπόν, ενδεικτικά:
- η Microsoft απαγορεύει στους χρήστες που χρησιμοποιούν το λογισμικό της για την τήρηση διαδικτυακών ημερολογίων (blogs) να αναφέρουν λέξεις όπως «ελευθερία», «δημοκρατία», «ανθρώπινα δικαιώματα» κλπ.,
- η μηχανή αναζήτησης Google εμποδίζει την πρόσβαση σε ιστοσελίδες με αντίστοιχα «ευαίσθητα» θέματα, έχοντας αναπτύξει και θέσει σε λειτουργία, ειδικά για την Κίνα, το αυτολογοκρινόμενο «www.google.cn» (χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η διαφοροποίηση του αποτελέσματος αναζήτησης εικόνων βάσει του όρου «Τιενανμέν», όπου σε ευρωπαϊκό Google οδηγεί στις φοιτητικές διαδηλώσεις του 1989 ενώ στο κινέζικο Google σε τουριστικά αξιοθέατα),
- η Yahoo! πέρα από τη συμμόρφωσή της με τις τακτικές λογοκρισίας, έχει παράσχει αφειδώς ηλεκτρονικά στοιχεία στις κινεζικές Αρχές για τη σύλληψη απλά διαφωνούντων με το καθεστώς, όπως ο δημοσιογράφος Σι Τάο, που εκτίει ποινή δεκαετούς κάθειρξης με την κατηγορία παραβίασης μυστικών της πολιτείας και κατασκοπείας.
Ο μεγαλύτερος θόρυβος βέβαια έχει δημιουργηθεί σχετικά με την τακτική της Google, η οποία εμφανίστηκε στο διαδικτυακό κόσμο ως σύγχρονος ήρωας, υπερασπίζοντας, μέσω των εκπροσώπων της, την «απόλυτη ελευθερία στο Διαδίκτυο». Η αυτολογοκρισία των υπηρεσιών της λίγα χρόνια μετά αποτελεί σκανδαλώδη αντίφαση και ισχυρό πλήγμα στη δημοφιλία της. Εκτός από τον ηθικοκοινωνικό αντίκτυπο όμως, τόσο η Google όσο και οι υπόλοιπες αμερικάνικες εταιρίες αντιμετωπίζουν κατηγορίες ενώπιον της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του αμερικανικού Κογκρέσου, για τη συνεργασία τους με τις κινέζικες αρχές. Σε κάθε περίπτωση, ειδικά η Google, έχει χάσει απέναντι στους χρήστες, το πλεονέκτημα της «αγνότητας» και των «αγαθών» σκοπών, γεγονός που θα επηρεάσει, ιδιαίτερα, όχι μόνο το μέλλον της εταιρίας αλλά και της διαδικτυακής κοινότητας, που τα τελευταία χρόνια φαινόταν να έχει βρει στη Google τον φιλολαϊκό αντίποδα της αυτοκρατορίας Microsoft.
Κλείνοντας, ας μη λησμονούμε πως το Διαδίκτυο δεν είναι μόνο ο Παγκόσμιος Ιστός (WWW), ούτε εκπροσωπείται μόνο από τις μεγάλες εταιρίες. Η δυναμική αυτού του πρωτοποριακού μέσου δεν έγκειται αποκλειστικά στην αποκεντρωμένη δομή του αλλά και στους χρήστες του. Κάθε προσπάθεια ολοκληρωτικού κρατικού παρεμβατισμού οδηγεί απλά στη δραστηριοποίηση της ιντερνετικής κοινότητας μέσα από εναλλακτικές διαδικτυακές λεωφόρους, που φαίνεται ακόμη απίθανο να ελεγχθούν στο σύνολό τους.
ΣΧΕΤΙΚΑ LINKS:
http://www.nytimes.com/2006/04/23/magazine/23google.html?ex=
1303444800&en=972002761056363f&ei=5090
http://www.theregister.co.uk/2006/04/01/china_buys_google/
http://www.timesonline.co.uk/article/0,,25689-2009450,00.html
http://www.guardian.co.uk/usa/story/0,,1710615,00.html
http://news.ft.com/cms/s/3855568e-9ddc-11da-b1c6-0000779e2340,dwp_uuid= d4f2ab60-c98e-11d7-81c6-0820abe49a01.html
http://news.com.com/Congress+looks+askance+at+firms+that+bow+to+China/
2100-1028_3-6026733.html
http://web.amnesty.org/pages/internet-index-eng
http://cyber.law.harvard.edu/filtering/china/google-replacements/
